Res enim se praeclare habebat, et quidem in utraque parte.
Hic ambiguo ludimur. Bonum integritas corporis: misera debilitas. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Quis enim redargueret? Perge porro;
Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem.
In schola desinis. Utram tandem linguam nescio? Minime vero, inquit ille, consentit. Immo istud quidem, inquam, quo loco quidque, nisi iniquum postulo, arbitratu meo. An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Ratio enim nostra consentit, pugnat oratio. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Sed fortuna fortis; Quam nemo umquam voluptatem appellavit, appellat; Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret.
Quam illa ardentis amores excitaret sui! Cur tandem?
Hoc sic expositum dissimile est superiori. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus. Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Etenim semper illud extra est, quod arte comprehenditur. Nihil enim hoc differt.
Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Memini me adesse P. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. Nunc vides, quid faciat. Quae ista amicitia est? Apud imperitos tum illa dicta sunt, aliquid etiam coronae datum; Piso igitur hoc modo, vir optimus tuique, ut scis, amantissimus. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Moriatur, inquit. An eiusdem modi?
Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Ecce aliud simile dissimile.
Quia nec honesto quic quam honestius nec turpi turpius. Hic, qui utrumque probat, ambobus debuit uti, sicut facit re, neque tamen dividit verbis. Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis. Quoniam, si dis placet, ab Epicuro loqui discimus.
Cur deinde Metrodori liberos commendas? Cum autem negant ea quicquam ad beatam vitam pertinere, rursus naturam relinquunt. At multis se probavit. Equidem e Cn. Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est; Sed quid sentiat, non videtis.
Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Quid sequatur, quid repugnet, vident.
Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur. Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers? Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas?
Aliena dixit in physicis nec ea ipsa, quae tibi probarentur; Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt. Apud ceteros autem philosophos, qui quaesivit aliquid, tacet; Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla concordiae. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet.
Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam; Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare. Quid enim dicis omne animal, simul atque sit ortum, applicatum esse ad se diligendum esseque in se conservando occupatum? Theophrastum tamen adhibeamus ad pleraque, dum modo plus in virtute teneamus, quam ille tenuit, firmitatis et roboris.
Cum autem negant ea quicquam ad beatam vitam pertinere, rursus naturam relinquunt. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Beatus sibi videtur esse moriens. Quod cum dixissent, ille contra. Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Mihi enim satis est, ipsis non satis. Non modo carum sibi quemque, verum etiam vehementer carum esse? Uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Haec igitur Epicuri non probo, inquam. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus.
Haec dicuntur fortasse ieiunius; Itaque fecimus. Id enim natura desiderat. Quare conare, quaeso.
Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Itaque vides, quo modo loquantur, nova verba fingunt, deserunt usitata. Quodcumque in mentem incideret, et quodcumque tamquam occurreret. Audeo dicere, inquit. Quis istum dolorem timet? Ut in voluptate sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur. Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio.
Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur.
Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Nos vero, inquit ille; Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Venit ad extremum;
At enim hic etiam dolore.
Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Equidem e Cn. Illa sunt similia: hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit; Quae animi affectio suum cuique tribuens atque hanc, quam dico.
Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi voluptates esse e corporis societate. Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Nam, ut saepe iam dixi, in infirma aetate inbecillaque mente vis naturae quasi per caliginem cernitur; Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum.
Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus;
Si quidem, inquit, tollerem, sed relinquo. Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis? Cum autem negant ea quicquam ad beatam vitam pertinere, rursus naturam relinquunt. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Semper enim ita adsumit aliquid, ut ea, quae prima dederit, non deserat. Sunt autem, qui dicant foedus esse quoddam sapientium, ut ne minus amicos quam se ipsos diligant. Ergo in utroque exercebantur, eaque disciplina effecit tantam illorum utroque in genere dicendi copiam. An est aliquid, quod te sua sponte delectet?
Nunc de hominis summo bono quaeritur;
At quanta conantur! Mundum hunc omnem oppidum esse nostrum! Incendi igitur eos, qui audiunt, vides. Cui Tubuli nomen odio non est? Illi enim inter se dissentiunt. Si id dicis, vicimus. Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Nam bonum ex quo appellatum sit, nescio, praepositum ex eo credo, quod praeponatur aliis.
Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. An haec ab eo non dicuntur?
